Witam, mam pytanie dotyczące pensum nauczycielskiego. Otóż w ramach "szukania oszczędności" w oświacie zasugerowano nam dyrektorom aby zastanowić się nad zwiększeniem pensum nauczycielskiego, zastępstwami bezpłatnymi i likwidacją godzin ponadwymiarowych podczas przygotowywania projektu organizacyjnego na następny rok szkolny, zapowiedziano też likwidację (a właściwie obniżkę do przysłowiowej złotówki) wszystkich dodatków (motywacyjnych, mieszkaniowych, funkcyjnych itp.) Co robić w takiej sytuacji? Czy takie działania są zgodne z prawem? Czy też w niedługim czasie nauczyciele zaczną dyrektorów podawać do sądów pracy i wygrywać? Bardzo proszę o poradę

Pensum nauczycielskie określa Karta Nauczyciela i nie można go ustalać "po swojemu". Jeżeli z projektu organizacyjnego wynika większa liczba godzin niż pensum zatrudnionych nauczycieli, należy albo przydzielić obecnym nauczycielom godziny ponadwymiarowe albo zatrudnić dodatkowo nauczycieli w miejsce wolnych godzin. 

Co do zastępstw bezpłatnych - nie istnieje takie pojęcie. 

Skoro zlikwidujecie Państwo godziny ponadwymiarowe w projekcie organizacyjnym i zostaną Wam godziny do rozdysponowania a nie zatrudnicie nikogo w to miejsce, to za kogo mają być te zastępstwa? Za vacat? 

art. 35 Karty Nauczyciela:

2a. Przez godzinę doraźnego zastępstwa rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, której realizacja następuje w zastępstwie nieobecnego nauczyciela. 
3. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i za godziny doraźnych zastępstw wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy.

Nie ma prawnej możliwości takiego działania. Dyrektor będzie odpowiadał za takie posunięcia. Tu nauczyciele mogą jak najbardziej zakładać sprawy w sądzie pracy. I z pewnością wygrają.

W przypadku dodatków do wynagrodzenia, to zgodnie z art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela:

Organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego, uwzględniając przewidywaną strukturę zatrudnienia, określa dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego, w drodze regulaminu: 
1) wysokość stawek dodatków, o których mowa w ust. 1 pkt 2, oraz szczegółowe warunki przyznawania tych dodatków, z zastrzeżeniem art. 33 i 34,
2) szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, z zastrzeżeniem art. 35 ust. 3,
3) wysokość i warunki wypłacania składników wynagrodzenia, o których mowa w ust. 1 pkt 4, o ile nie zostały one określone w ustawie lub w odrębnych przepisach
- w taki sposób, aby średnie wynagrodzenia nauczycieli, składające się ze składników, o których mowa w ust. 1, odpowiadały na obszarze działania danej jednostki samorządu terytorialnego co najmniej średnim wynagrodzeniom nauczycieli, o których mowa w ust. 3.

6a. Regulamin podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli.

Wnioski:

Organ prowadzący określa wysokość dodatków, zatem w razie sprzeciwu nauczycieli dyrektor ma narzędzie obrony w postaci aktu prawnego,  na podstawie którego działa. Jeżeli chcieliby sprawę skierować do sądu, musieliby pozwać samorząd. Poza tym, zważywszy na ust. 6a, nie sądzę aby związki zawodowe pozwoliły na taki krok organu prowadzącego. 

O ile kwestia pierwsza - godzin ponadwymiarowych - nie budzi wątpliwości (dyrektor nie może działać niezgodnie z prawem), o tyle sprawa dodatków dotyczy już działalności samorządu, jako organu prowadzącego (choć nie wierzę, że OP będzie na tyle nieodpowiedzilany, żeby tak obniżyć dodatki, zwłaszcza, że z uwagi na charakter dodatków, np. motywacyjnego, muszą one być zróżnicowane ze względu na konieczność spełnienia określonych wymagań). Radzę zgłosić całą sprawę związkom zawodowym.