Jakie decyzje dyrektor szkoły ma obowiązek uzgadniać ze związkami zawodowymi?

Dyrektor szkoły ma obowiązek zasięgnięcia opinii albo uzgodnienia pewnych kwestii ze związkami zawodowymi. Przy czym należy obowiązek zasięgnięcia opinii od wymogu uzgodnienia. Uzgodnienie, w przeciwieństwie do zaopiniowania, wymaga bowiem uzyskania akceptacji ze strony związków zawodowych. Natomiast brak zgody blokuje możliwość wykonania decyzji planowanych przez dyrektora szkoły.Związki zawodowe reprezentują interesy pracowników
Uprawnienia związków zawodowych do wpływania na decyzje dyrektora szkoły wynikają z przepisów:

• ustawy o związkach zawodowych,
• Karty Nauczyciela,
• Kodeksu pracy.

Związki zawodowe zostały powołane w celu reprezentowania pracowników oraz obrony ich godności, praw i interesów materialnych oraz moralnych, zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych. Związki zawodowe mają wyłączne prawo do reprezentowania interesów i praw pracowników w negocjacjach przed organami administracji państwowej i samorządu terytorialnego.

Opinia a uzgodnienie
Dla ważności niektórych czynności podejmowanych przez pracodawcę, przepisy wymagają uzgodnienia niniejszych kwestii ze związkiem zawodowym, bądź też zasięgnięcia jego opinii. Opinia a uzgodnienie to nie to samo. Opinia nie jest wiążąca przy podejmowaniu przez dyrektora szkoły ostatecznej decyzji. Wymóg uzgodnienia natomiast oznacza obowiązek wypracowania ze związkiem zawodowym porozumienia.

Obowiązek uzgodnienia ze związkiem zawodowym
Forma uzgodnienia stanowiska ze związkami zawodowymi wymagana jest przy:

• tworzeniu lub zmianie regulaminu pracy (art. 1042 k.p.)

Regulamin pracy ustala pracodawca w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową. W razie nieuzgodnienia treści regulaminu pracy z zakładową organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie, a także w przypadku, gdy u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, regulamin pracy ustala pracodawca.

• tworzeniu regulaminu wynagradzania i premiowania (art. 772 § 4 k.p. i art. 27 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych)

Regulamin wynagradzania ustala pracodawca. Jeżeli jednak u danego pracodawcy działa zakładowa organizacja związkowa, pracodawca uzgadnia z nią regulamin wynagradzania.

• tworzeniu regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, oraz przy przyznawaniu pracownikom świadczeń z funduszu (art. 27 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych)

Ustalanie zasad wykorzystania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, w tym podział środków z tego funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności, ustala pracodawca w regulaminie uzgodnionym z zakładową organizacją związkową. Przyznawanie pracownikom świadczeń z funduszu dokonywane jest w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową.

• podejmowaniu decyzji odnośnie stworzenia planu urlopów

Wcześniej, pracodawca musiał uzgadniać plan urlopów ze związkami zawodowymi. Przepis ten jednak został zmieniony. Aktualnie zakładowa organizacja związkowa musi wyrazić zgodę na decyzję dyrektora odnośnie niesporządzania planu urlopów.

• planowaniu zwolnień grupowych (art. 2 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników),
• rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownicy w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego (art. 177 § 1 k.p.);

Generalną zasadą jest, że pracownica w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego korzysta z ochrony stosunku pracy. Od tej zasady jest jednak wyjątek. Pracodawca może bowiem rozwiązać z taką pracownicą umowę o pracę w trybie dyscyplinarnym. W takiej sytuacji istnieje obowiązek uzyskania zgody zakładowej organizacji związkowej reprezentującej pracownicę.

• określeniu terminu rozwiązania z pracownicą umowy za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego w razie likwidacji zakładu pracy (art. 177 § 4 k.p.);

Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić wyłącznie w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. W takim przypadku pracodawca ma obowiązek uzgodnić termin rozwiązania umowy o pracę z zakładową organizacją związkową reprezentującą pracownicę

• rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z pracownikiem pełniącym funkcję społecznego inspektora pracy - w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu (art. 13 ust. 1 ustawy o społecznej inspekcji pracy)

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem pełniącym funkcję społecznego inspektora pracy w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. W takim wypadku rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić po uprzednim uzyskaniu zgody statutowo właściwego organu zakładowej organizacji związkowej.

• zawieraniu i zmianie zakładowego układu zbiorowego pracy (art. 24123 i 2419 k.p.)
• wypowiedzeniu, rozwiązaniu stosunku pracy, dokonaniu wypowiedzenia zmieniającego na niekorzyść pracownika będącego członkiem zarządu lub komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych);
• wypowiedzeniu, rozwiązaniu stosunku pracy, dokonaniu wypowiedzenia zmieniającego na niekorzyść pracownika będącego członkiem komitetu założycielskiego związków zawodowych przez okres 6 miesięcy od dnia utworzenia komitetu założycielskiego (art. 32 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych).

Obowiązek zasięgnięcia opinii związku zawodowego
Pracodawca musi zasięgnąć opinii związku zawodowego w przypadku:

• zamiaru wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony

Takie zawiadomienie musi być sporządzone na piśmie oraz zawierać przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy (art. 38 § 1 k.p.).

• zamiaru wypowiedzenia pracownikowi warunków pracy lub płacy (art. 42 § 1 i art. 43 w związku z art. 38 § 1 k.p.);
• zamiaru rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem bez wypowiedzenia (art. 52 § 3 i art. 53 § 4 k.p.);

Pracodawca podejmuje decyzję w sprawie rozwiązania umowy po zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, którą zawiadamia o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy. W razie zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy zakładowa organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni.

• sprzeciwu pracownika od wymierzonej mu kary porządkowej

Jeżeli pracownik wniósł sprzeciw od zastosowanej przez pracodawcę kary porządkowej, o uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca. Przed podjęciem decyzji, ma jednak obowiązek zasięgnięcia opinii zakładowej organizacji związkowej reprezentującej pracownika (art.112 § 1 k.p.).