Jak przydzielać godziny ponadwymiarowe w czasie trwania roku szkolnego?

Zgodnie z treścią art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela w szczególnych przypadkach, podyktowanych koniecznością realizacji programu nauczania, nauczyciel może być zobowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych stosownie do posiadanej specjalizacji. Liczba godzin ponadwymiarowych nie może przekroczyć ¼ tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za zgodą nauczyciela, jednak w wymiarze nieprzekraczającym ½ tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

Przydzielenie pracy w godzinach ponadwymiarowych leży w kompetencji dyrektora
Przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć edukacyjnych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin (pensum). Kobiecie w ciąży, osobie wychowującej dziecko do lat 4 oraz nauczycielowi w trakcie odbywania stażu nie przydziela się pracy w godzinach ponadwymiarowych bez ich zgody.

Przydzielenie pracy w godzinach ponadwymiarowych leży w wyłącznej kompetencji dyrektora szkoły, który swobodnie może taką pracę przydzielać zgodnie z posiadanymi przez nauczycieli kwalifikacjami, oczywiście w granicach określonych w art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela.

Przydzielanie godzin ponadwymiarowych
Przydziału godzin ponadwymiarowych nauczycielom dokonuje się na podstawie zatwierdzonego arkusza organizacyjnego pracy szkoły. W praktyce mogą się zdarzyć sytuacje, kiedy zajdzie potrzeba zmian przydziału godzin ponadwymiarowych w ciągu roku szkolnego.

Składane przez dyrektora szkoły aneksy arkuszy organizacyjnych powinny zawierać następujące informacje: wprowadzone zmiany i ich przyczyny, czas zmiany (od kiedy do kiedy), stan zatwierdzony przed zmianami i proponowany po zmianach (etaty, liczba godzin, osoba je realizująca).

Konieczność zmiany przydzielonych godzin ponadwymiarowych może dotyczyć dwóch przypadków: odebrania już przydzielonych godzin ponadwymiarowych oraz dodania nowych, oczywiście w granicach godzin wynikających z art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela.

Godziny ponadwymiarowe należy odróżniać od godzin doraźnych zastępstw. Może jednak zaistnieć konieczność „trwałego zastępstwa”, np. za osobę, która miała poważny wypadek, gdy dyrektor nie ma możliwości zatrudnienia kogoś na zastępstwo – wówczas dobrym rozwiązaniem będzie przydzielenie godzin ponadwymiarowych innym nauczycielom. Nauczyciel nie może odmówić przyjęcia godzin ponadwymiarowych do granicy ¼ jego pensum.

Zmniejszenie liczby godzin ponadwymiarowych

Odebranie nauczycielowi przydzielonych wcześniej godzin ponadwymiarowych lub zmniejszenie ich wymiaru w żaden sposób nie wpływa na nawiązane stosunki pracy i dyrektor szkoły nie musi stosować żadnych formalnych instytucji prawnych zmieniających wymiar zatrudnienia nauczyciela (ograniczenie zatrudnienia czy wypowiedzenie zmieniające) poza zwykłym pisemnym poinformowaniem nauczyciela. Brak zgody nauczyciela na zmniejszenie wymiaru godzin ponadwymiarowych w żaden sposób nie wiąże dyrektora.

Należy pamiętać, że za te godziny przysługuje nauczycielowi specjalne wynagrodzenie. Zgodnie z art. 35 ust. 3 Karty Nauczyciela wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i za godziny doraźnych zastępstw wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy. Wysokość tego wynagrodzenia określa w regulaminie wynagradzania nauczycieli rada gminy.