Dokumentacja dyrektora
Placówki oświatowe
Plany pracy
Kalendarz
Nadzór pedagogiczny
- Plany nadzoru pedagogicznego 2023/2024
- Wzory dokumentów kontrolnych 2023/2024
- Sprawozdania z realizacji planu nadzoru pedagogicznego 2022/2023
Kontrola i wspomaganie
Zarządzanie placówką
- Statuty, koncepcje pracy, uchwały
- Ochrona danych osobowych
- Procedury, regulaminy, wnioski
- Wypadki w placówkach, bezpieczeństwo
- Finanse i majątek
Zarządzanie kadrą
- Dokumentacja kadrowa
- Awans zawodowy
- Ocena pracy nauczyciela
- Działalność zespołów przedmiotowych i zadaniowych
- Konkurs na dyrektora
Kontrola zarządcza
- Kontrola zarządcza w pigułce
- Standardy grupy A
- Standardy grupy B
- Standardy grupy C
- Standardy grupy D
- Standardy grupy E
Dydaktyka
SZKOLENIA WIDEO
NIEZBĘDNIK PRAWNY
PORADA PRAWNA
Jak prawidłowo wprowadzać zmiany do statutów szkół i placówek
Liczne zmiany aktów prawnych regulujących zasady funkcjonowania szkół i placówek powinny znaleźć odzwierciedlenie w zapisach statutów tych jednostek. Wykonywanie standardowych czynności przez organ prowadzący w związku z realizacją zadania prowadzenia szkoły lub placówki, w tym kontrola wewnętrzna, to okoliczności sprzyjające obiektywnemu „spojrzeniu” na ich statuty. Organ prowadzący nie posiada kompetencji do uchylenia wadliwych zapisów statutu, ale jest podmiotem ustawowo uprawnionym do wnioskowania w sprawie zmian do statutu, dlatego warto, by z tego prawa korzystał, jeżeli zauważy taką potrzebę.
Pierwszy statut nadaje szkole organ, który ją zakłada
Zasady nadawania i wprowadzania zmian do statutu określa ustawa o systemie oświaty (dalej: uoso). Pierwszy statut zgodnie delegacją ustawową nadaje szkole lub placówce publicznej organ (osoba), który ją zakłada (art. 58 ust. 6 ustawy), nazywany następnie organem prowadzącym (rada gminy/rada powiatu/sejmik województwa).
Organ, który nadał pierwszy statut nie ma uprawnień do jego uchylenia i nadania drugiego lub dokonywania w nim zmian. W świetle art. 42 ust. 1 uoso projekt statutu szkoły/placówki, albo jego zmian, przygotowuje rada pedagogiczna i przedstawia do uchwalenia radzie szkoły/placówki (art. 50 ust. 2 pkt. 1). Zgodnie z art. 52 ust. 2 uoso w szkołach, w których rada szkoły nie została powołana, jej zadania wykonuje rada pedagogiczna.
Statut jest dokumentem zasadniczym dla funkcjonowania szkoły/placówki. Jego zapisy wynikają z obowiązujących przepisów prawa odzwierciedlających politykę oświatową państwa oraz zawierają regulacje zgodne z celami i zadaniami stawianymi przed szkołą/placówką przez jej społeczność. Obie funkcje statutu wyznaczają niezbędne regulacje statutowe oraz konieczność ich nowelizacji.
Przyczyny zmian zapisów statutu
Zasadnicze czynniki, które powodują konieczność nowelizacji statutu, to:
- zmiany zachodzące w przepisach prawa powszechnego i lokalnego (np. zmiana rozporządzenia o ramowych statutach, zmiana standardów organizacji pracy wyznaczanych przez organ prowadzący),
- potrzeba nowych rozwiązań organizacyjnych w funkcjonowaniu społeczności szkolnej (zmiana specyfiki szkoły/placówki),
- ograniczenia lub utrudnienia w podejmowaniu działań przez dany organ szkoły lub placówki (np. zawiłe zasady współpracy między organami),
- zalecenia organów kontrolnych (np. na skutek niespójności rozwiązań statutowych z obowiązującym prawem),
- inne potrzeby (np. zmiana nazwy, nadanie imienia, utworzenie zespołu szkół itp.).
Nowelizacji statutu dokonywanej w związku ze zmianami w prawie najlepiej dokonywać z ustawą/rozporządzeniem „w ręku”. Zmiany w prawie bywają skomplikowane i łatwo o nadanie zapisom statutu innej intencji, niż zapisał to ustawodawca.
Sprzeczne z prawem zapisy w statucie są w całości albo w części uchylane przez organ nadzoru pedagogicznego, ale zanim to nastąpi, ich skutkiem może być podjęcie przez szkołę/placówkę działania niezgodnego z prawem, ze skutkami znacznie gorszymi niż samo uchylenie.
Wnioskowanie o nowelizację statutu
Prawo nie określa wprost, z czyjej inicjatywy podejmowane są działania związane z wprowadzeniem zmian do statutu. Można przyjąć, że z wnioskiem w sprawie zmian do statutu mogą występować te organy, które ustawowo uprawnione są do występowania z wnioskami i opiniami dotyczącymi zmian w szkole/placówce, tj.:
- organy szkoły/placówki – art. 39 ust.1 pkt.1, art. 42 ust. 1, art. 50, art. 54 ust. 1, art. 55 ust. 5: dyrektor, rada szkoły (placówki), rada pedagogiczna, rada rodziców (nie dotyczy szkół, w których przepisy nie przewidują tworzenia rad rodziców − między innymi szkół dla dorosłych, policealnych dla młodzieży i innych), samorząd uczniowski;
- organ sprawujący nadzór pedagogiczny – art. 33 ust. 4 i art. 34 ust. 1,
- organ prowadzący szkołę (placówkę) – art. 34a ust. 4.
Warto określić zasady składania wniosku o nowelizację statutu, np. wniosek powinien być skierowany do rady pedagogicznej i zawierać datę, podstawę prawną, przedmiot zmiany wraz z uzasadnieniem, nazwę i podpis organu wnioskującego.
Rozpatrzenie wniosku powinno nastąpić w terminie określonym w procedurach szkoły/placówki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca. Organ rozpatrujący wniosek powinien zawiadomić wnioskodawcę o sposobie załatwienia wniosku, a ewentualna odmowa załatwienia wniosku – powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne.
Projektowanie i uchwalanie zmiany statutu
Za zaprojektowanie statutu albo jego zmian i przedstawienie go do uchwalenia – odpowiedzialna jest rada pedagogiczna. Procedura dokonywania zmian w statucie szkoły (placówki) obejmuje następujące etapy:
- przygotowanie przez radę pedagogiczną projektu zmian statutu lub nowego statutu (art. 42 ust. 1 uoso),
- przedstawienie projektu zmian statutu radzie szkoły/placówki,
- uchwalenie zmian lub nowego statutu przez radę szkoły (art. 50 ust. 2 pkt 1 uoso), a w przypadku jej braku – przez radę pedagogiczną (art. 42 ust. 1 i art. 52 ust. 2 uoso).
Uchwalenie zmian do statutu (nowego statutu) przez odpowiedni organ następuje w formie uchwały. Przepisy prawa nie określają trybu podejmowania uchwały w sprawie zmian postanowień statutu.
To statut powinien określać tryb, np. może być wskazanie, że zmiany uchwalane są przez radę szkoły (radę pedagogiczną) bezwzględną większością głosów. Podjęte uchwały należy ewidencjonować w rejestrze i przechowywać razem z protokołami zebrań rady szkoły/placówki lub rady pedagogicznej.
W przypadku bardzo licznych zmian lub zmian, które naruszałyby spójność statutu (albo w przypadku, gdy statut był już wielokrotnie nowelizowany) możliwe jest opracowanie i uchwalenie nowego statutu.
Należy pamiętać jednak, że uchwalenie nowego statutu nie jest tym samym, co nadanie nowego statutu przez organ prowadzący. Nadanie statutu ma miejsce wyłącznie podczas zakładania i przekształcania szkoły/placówki.
Do przekształcenia, które pozwala nadać organowi prowadzącemu nowy statut, zaliczymy:
- utworzenie zespołu poprzez połączenie szkół, placówek albo szkoły i placówki,
- utworzenie lub zlikwidowanie w szkole jednostki organizacyjnej (świetlicy, stołówki, internatu),
- przekształcenie szkoły filialnej w szkołę samodzielną,
- podwyższenie stopnia organizacyjnego szkoły.
Zmiany postanowień statutu szkoły są wprowadzane uchwałą rady szkoły/placówki lub rady pedagogicznej (jeśli nie powołano rady szkoły), a nie w formie aneksu. Uchwalone zmiany przesyła się organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny i organowi prowadzącemu.
Warto ustalić zasady projektowania zmian w statucie, np.:
- powołanie zespołu ds. opracowania projektu zmian statutu (wyznaczenie zadań, określenie harmonogramu pracy oraz terminu przedstawiania końcowej wersji projektu radzie pedagogicznej),
- opiniowanie projektu zmian statutu przez organy szkoły na wniosek przewodniczącego rady pedagogicznej (w przypadku uzyskania negatywnej opinii, projekt ponownie wraca do zespołu ds. opracowania projektu zmian),
- przedłożenie projektu zmian statutu radzie szkoły lub radzie pedagogicznej w celu uchwalenia tych zmian.
Technika nowelizacji statutu
Prawo nie określa, jak tworzyć i nowelizować akty wewnętrzne, np. statuty, uchwały. Przewiduje natomiast szczegółowe wytyczne w zakresie tworzenia i nowelizacji aktów prawa, powszechnie obowiązujących ustaw, rozporządzeń.
Określa je rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”. Nie ma przeszkód, aby dokonać przygotowania dokumentów wewnętrznych, wzorując się na zasadach techniki prawodawczej, określonych w szczególności w dziale V i VI wymienionego rozporządzenia.
Elementy zmiany statutu/uchwały:
- uchylenie dotychczasowych przepisów/ zapisów (lub tylko niektórych),
- nadanie nowej treści dotychczasowym przepisom/zapisom (zastąpienie niektórych przepisów przepisami o innej treści lub brzmieniu),
- dodanie nowych przepisów/zapisów.
Wymienione elementy nie zawsze muszą wystąpić w jednej zmianie.
Zasady dotyczące zmiany (nowelizacji) statutu
Wprowadzając zmiany do statutu, należy przestrzegać poniższych zasad:
- nie zmienia się zasadniczej struktury statutu, tj. nie należy wprowadzać zmiany dotychczasowej numeracji i kolejności paragrafów (zmiana numeracji i kolejności paragrafów jest związana wyłącznie z nadaniem nowego statutu),
- zmianę ujmuje się w jednym paragrafie, wymieniając poszczególne zmiany w statucie w punktach,
- każdy znowelizowany paragraf statutu ujmuje się w odrębny punkt,
- jeżeli w jednym paragrafie będzie kilka zmian, to ujmuje się je w litery,
- dodając paragraf pomiędzy paragrafami, do danego paragrafu dodaje się literę (np. § 3a, § 3b), zachowując numer poprzedzający (analogicznie dla ustępów i punktów),
- dodanym paragrafom po ostatnim z dotychczasowych nadaje się kolejny numer,
- dodanie słowa lub zmiana słowa w jednostce redakcyjnej (paragraf, ustęp, punkt, litera, tiret) powoduje, że nadaje się tej jednostce redakcyjnej nowe brzmienie,
- w przypadku, gdy w paragrafie dokonujemy zmiany jednego ustępu, zmiana ta dotyczy tego ustępu, a nie całego paragrafu.
Przepisy statutu zmienia się odrębną uchwałą zmieniającą, która wskazuje dokonywane zmiany oraz używa się przy tych zmianach odpowiednich sformułowań (np. po § 13 dodaje się § 13 a w brzmieniu: ”..........”). Nowelizacja statutu nie może naruszać konstrukcji statutu.
Ujednolicanie tekstu statutu
W przypadku licznych zmian statutu (wielokrotnej nowelizacji) dyrektor może redagować jednolity tekst statutu wg następujących zasad:
- zachowuje się numerację pierwotnego tekstu statutu i uwzględnia numerację dodaną przez uchwały zmieniające,
- w miejscu przepisu uchylonego wpisuje się oznaczenie uchylonej jednostki redakcyjnej oraz określenie „uchylony”, podając w odnośniku tytuł uchwały uchylającej,
- zmieniany zapis przytacza się w pełnym brzmieniu,
- jeżeli dodaje się nowe paragrafy, zachowuje się dotychczasową numerację, dopisując do numeru nowego paragrafu małą literę alfabetu łacińskiego. Zasadę tę stosuje się do ustępu i punktu (stosuje się zwrot: po § 13 dodaje się § 13 a w brzmieniu: ”..........”).
W statucie szkoły/placówki wskazane jest umieszczenie zapisu upoważniającego dyrektora do publikowania jednolitego tekstu statutu (np. w drodze własnego obwieszczenia). Ujednolicenie statutu nie jest tożsame z uchwaleniem nowego statutu.
Struktura uchwały zmieniającej statut
Uchwała nowelizująca statut szkoły/placówki powinna być sporządzona według poniższej struktury:
- w tytule uchwały: oznaczenie rodzaju aktu (uchwała), nazwa organu wydającego uchwałę, numer, data podjęcia uchwały, ogólne określenie przedmiotu uchwały,
- podstawa prawna podjęcia uchwały (tytuł aktu prawnego),
- tekst uchwały z podziałem na jednostki redakcyjne,
- data wejścia w życie uchwały (w końcowym postanowieniu),
- wskazanie podmiotu, któremu powierza się wykonanie uchwały (nadzór nad wykonaniem),
- podpis przewodniczącego rady szkoły (rady pedagogicznej).
Pozostałe zasady dotyczące uchwały:
- oznaczenie uchwały oraz organu, który ją wydał, należy napisać wielkimi literami, elementy tytułu uchwały w oddzielnych wierszach,
- podjęte uchwały powinny być numerowane (najczęściej jest to numer posiedzenia rady/kadencja rady, numer uchwały i rok jej wydania),
- jako datę podjęcia uchwały podaje się dzień jej podpisania przez przewodniczącego rady szkoły lub przewodniczącego rady pedagogicznej – zależnie od tego, który z organów podjął uchwałę,
- określenie przedmiotu uchwały powinno być sformułowane zwięźle, ale w sposób adekwatnie informujący o jej treści, oraz poprzedzone wyrażeniem: w sprawie...,
- tekst uchwały rozpoczyna się od wskazania przepisu prawnego, na podstawie którego jest ona wydana oraz sformułowania: Na podstawie art. ….. ustawy ….. (tytuł ustawy lub innego przepisu prawnego z oznaczeniem dziennika urzędowego, w którym zostały ogłoszone) uchwala się co następuje….”.
- Podstawową jednostką redakcyjną systematyzującą statut jest paragraf (§). Najczęściej zachodzi potrzeba dokonania jego podziału, wówczas dzielimy go na ustępy (ust.), te zaś na punkty (pkt), punkty na litery (lit.), a litery na tiret (–) z zachowaniem poniższych reguł:
- należy zachować właściwą kolejność jednostek oraz kolejną, ciągłą numerację paragrafów w całym dokumencie,
- każdą samodzielną myśl ujmuje się w odrębny paragraf (w miarę możliwości powinien być jednozdaniowy),
- jeżeli samodzielną myśl wyraża kilka zdań, dzielimy paragraf na ustępy (oznaczamy je cyfrą arabską z kropką bez nawiasu: 1. 2. 3. itd., z zachowaniem ciągłości numeracji w obrębie danego paragrafu),
- podział na ustępy stosuje się również wtedy, gdy między zdaniami wyrażającymi samodzielne myśli występują powiązania treściowe,
- nie numeruje się ustępu w paragrafie jednoustępowym,
- w obrębie ustępu lub paragrafu można wyodrębnić wyliczenia (wprowadzenie do wyliczenia i punkty (oznaczamy je cyfrą arabską z nawiasem po prawej stronie: 1) 2) 3) itd. z zachowaniem ciągłości w obrębie danego paragrafu lub ustępu),
- w ramach punktów można dokonać kolejnego wyliczenia, wprowadzając litery (oznaczamy je małymi literami alfabetu łacińskiego, z wyłączeniem liter „polskich”, z nawiasem po prawej stronie: a) b) c) itd., z zachowaniem ciągłości alfabetycznej w obrębie punktu,
w obrębie liter można dokonać wyliczenia wprowadzając tiret (–).
Podstawową jednostką redakcyjną systematyzującą uchwałę jest paragraf (§). Na ogół nie zachodzi potrzeba stosowania dalszego podziału.
Jeśli napotkaliście Państwo na podobny problem i chcielibyście uzyskać indywidualną poradę ekspercką - prosimy o zadanie pytania ekspertom.
Jeśli chcecie Państwo w nieograniczonym stopniu korzystać z indywidualnych
porad prawnych dostosowanych do potrzeb placówki prosimy o wykupienie
abonamentu.
Gwarantujemy zgodność z obowiązującymi
przepisami prawa.
PODOBNE PROBLEMY
- Jak powinna wyglądać koncepcja pracy szkoły?
- Czy rodzeństwo, które ukończyło 11 lat może odbierać dziecko z przedszkola? Zaznaczę, że rodzic podpisuje upoważnienie z adnotacją, że bierze pełną odpowiedzialność za dziecko od momentu odbioru.
Prawo wewnątrzszkolne (regulaminy, procedury) Przeczytaj odpowiedź
- Mam pytanie - ponieważ taki wniosek padł na radzie pedagogicznej. Czy mogę w regulaminie wewnętrznym szkoły (technikum) dotyczącym przeprowadzania egzaminów klasyfikacyjnych wprowadzić zapis dot. ograniczenia ilości zdawania egz. klasyfik. do np. 4? Nie do końca wiem jak to zapisać? Dotyczy uczniów, którzy nie są klasyfikowani z zajęć edukacyjnych z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności.
Prawo wewnątrzszkolne (regulaminy, procedury) Przeczytaj odpowiedź
- Proszę o wzór wniosku nauczyciela o ocenę pracy oraz powiadomienie nauczyciela o zamiarze dokonania oceny pracy nauczyciela przez dyrektora.
Prawo wewnątrzszkolne (regulaminy, procedury) Przeczytaj odpowiedź
- Czy muszę uchwalać na radzie pedagogicznej regulamin rekrutacji na półkolonie zimowe, letnie i regulamin półkolonii?
Prawo wewnątrzszkolne (regulaminy, procedury) Przeczytaj odpowiedź
- Komunikaty z Ministerstwa Edukacji Narodowej i Kuratorium Oświaty!
- Porady i opinie ekspertów.
- Nowe narzędzia dla dyrektorów placówek oświatowych.
- Bieżące informacje prasowe