Jak skutecznie wręczyć wypowiedzenie nauczycielowi?

Stosunek pracy z nauczycielem ulega rozwiązaniu w sytuacjach określonych w Karcie Nauczyciela z zachowaniem odpowiedniego okresu wypowiedzenia lub bez wypowiedzenia. Oświadczenie o wypowiedzeniu i jego wręczenie mogą przesądzić o skuteczności dokonanych czynności, dlatego też należy przygotować się do tego ze szczególną starannością.Przygotowanie wypowiedzenia
Kodeks pracy przewiduje formę pisemną oświadczenia o wypowiedzeniu. Jest to jednostronna czynność prawna wywołująca skutek niezależnie od stanowiska drugiej strony i w chwili złożenia przez jedną ze stron oświadczenia woli drugiej stronie.

Przyczyna wypowiedzenia
W piśmie wypowiadającym stosunek pracy dyrektor ma obowiązek wskazania przyczyny wypowiedzenia. Zgodnie z art. 30 § 4 Kodeksu pracy w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Uzasadnienie wypowiedzenia nie jest konieczne tylko wówczas, gdy dochodzi do wypowiedzenia umowy na czas określony.

Podanie przyczyny wypowiedzenia jest bardzo ważne, w sytuacji postępowania sądowego będzie to bowiem przedmiotem analizy sądu. Nie wystarczy jednak zacytowanie podstawy prawnej (np. art. 20 ust. 1 lub art. 23 ust. 5 Karty Nauczyciela), ponieważ sąd może potraktować takie uzasadnienie jako zbyt ogólne.

Przyczyna wypowiedzenia powinna być konkretna, rzeczywista, zasadna. Jeżeli dyrektor podaje jako przyczynę wypowiedzenia zmiany organizacyjne lub zmiany planu nauczania, powinien wskazać, na czym te zmiany w szkole polegają i jaka jest ich istota.

Pouczenie o odwołaniu
W wypowiedzeniu powinno być zawarte pouczenie o przysługującym prawie i terminie odwołania do sądu pracy (art. 30 § 5 Kodeksu pracy). Zatem niezbędne jest wskazanie, iż odwołanie wnosi się do sądu pracy w terminie 7 dni od doręczenia pisma (art. 264 § 1 Kodeksu pracy). Pouczenie ma charakter instruktażowy. W przypadku braku pouczenia sąd na wniosek pracownika przywróci termin do wniesienia odwołania.

Podpis dyrektora
Pismo wypowiadające stosunek pracy podpisuje dyrektor szkoły – jako jedna ze stron zawartego stosunku pracy.

Czas na wręczenie
Wręczenia wypowiedzenia najlepiej dokonać w ciągu dnia pracy (np. w środku lub pod koniec). W przypadku wręczania pisma zaraz po stawieniu się nauczyciela do pracy może okazać się, że np. nauczyciel przyniósł zwolnienie lekarskie lub przyszedł poinformować, że idzie do lekarza, i wówczas wypowiedzenie będzie nieskuteczne.

Natomiast, gdy wręczenie pisma o wypowiedzeniu nastąpi po rozpoczęciu wykonywania zadań, nawet jeśli po otrzymaniu wypowiedzenia nauczyciel dostarczy zwolnienie lekarskie albo po zakończonym dniu pracy pójdzie do lekarza i takie zwolnienie na dany dzień uzyska, brak będzie podstaw do stwierdzenia, iż wypowiedzenie zostało wręczone nieprawidłowo.

Wypowiedzenie w obecności świadków
Wypowiedzenia nie należy wręczać „w cztery oczy”. Nauczyciel może odmówić przyjęcia wypowiedzenia, pokwitowania jego odbioru, przeczytania pisma i później przed sądem kwestionować fakt doręczenia wypowiedzenia lub datę wręczenia. W takiej sytuacji należy odczytać treść pisma nauczycielowi w obecności świadków i sporządzić notatkę służbową (Pobierz wzór notatki służbowej).

Jeśli rozmowa odbędzie się bez świadków, trudno będzie udowodnić jej faktyczny przebieg.

Wypowiedzenie umowy o pracę jest jednostronną czynnością prawną, która wywołuje skutek w chwili złożenia przez jedną ze stron oświadczenia woli drugiej stronie. Przepisy Kodeksu pracy nie regulują, w jakim momencie w stosunkach pracy następuje złożenie oświadczenia woli o wypowiedzeniu drugiej stronie.

W tym zakresie posiłkowo stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (art. 61), zgodnie z którym decydujące jest ustalenie istnienia możliwości zapoznania z treścią złożonego oświadczenia. Zatem nie ma znaczenia prawnego odmowa podpisania wypowiedzenia lub jego przyjęcia, jeżeli nauczyciel miał realną możliwość zapoznania się z treścią pisma. Dlatego też istotne jest dokonanie wręczenia w obecności świadków i sporządzenie notatki służbowej na tę okoliczność.

Wypowiedzenie za pośrednictwem poczty lub kuriera
Pismo o wypowiedzeniu nie zawsze można przekazać w miejscu pracy do rąk własnych. Oświadczenie o wypowiedzeniu można przesłać listem za zwrotnym potwierdzeniem odbioru lub przez kuriera. Wypowiedzenie umowy o pracę nie zostaje złożone w momencie samego nadania listu na poczcie, wrzucenia go do skrzynki pocztowej, ani też przekazania go do rąk kuriera.

Na poczcie przesyłka powinna być nadana jako polecona, za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Jeśli nauczyciel przyjmie list, potwierdzeniem będzie tzw. zwrotka, a data odbioru listu jest dniem złożenia oświadczenia. Może się zdarzyć, że nauczyciel nie otrzyma listu, ponieważ nie było go w domu.

Jeśli jednak uda się na pocztę i odbierze awizowaną przesyłkę, dzień pobrania jest dniem złożenia wypowiedzenia. Może być też tak, że celowo nie przyjmuje korespondencji. Wówczas listonosz lub kurier dokonuje adnotacji o odmowie przyjęcia przesyłki. W takiej sytuacji jednak wypowiedzenie zawarte w kopercie jest doręczone skutecznie.

Natomiast jeśli nie odbiera awizowanej przesyłki, przyjmuje się, że pismo zostało doręczone w 7. dniu od drugiego awizowania. Nauczyciel miał bowiem realną możliwość zaznajomienia się z treścią oświadczenia, ale tego nie zrobił (wyrok SN z 11 grudnia 1996 r., sygn. I PKN 36/96).

Z wyroku Sądu Najwyższego z 5 października 2005 r. (sygn. I PK 37/05) wynika, że pracownik mógł zapoznać się ze skierowanym do niego pismem najpóźniej z upływem 7. dnia od chwili powtórnego awizowania przesyłki zawierającej oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy za wypowiedzeniem. Jedynie wyjątkowe okoliczności mogą usprawiedliwiać przed sądem nieodebranie przesyłki (np. klęska żywiołowa, pobyt w szpitalu).

Wysyłając oświadczenie o wypowiedzeniu, należy pamiętać o wpisaniu właściwego adresu. Niekoniecznie ma to być adres stałego zamieszkania, ale aktualny, pod którym nauczyciel przebywa, tzn. taki, który jest znany dyrektorowi.

Wypowiedzenie za pomocą SMS lub e-maila
Czy taka forma wypowiedzenia jest skuteczna? Okazuje się, że wypowiedzenie złożone w formie elektronicznej wywoła zamierzone konsekwencje. Doprowadzi zatem do rozwiązania stosunku pracy (uchwała SN z 2 października 2002 r., sygn. III PZP 17/02).

Nie oznacza to jednak, że takie wypowiedzenie jest zgodne z Kodeksem pracy. Kodeks cywilny przewiduje złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej, jeżeli jest opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

Takie oświadczenie woli jest równoważne z oświadczeniem złożonym w formie pisemnej. Zatem tylko wiadomość z podpisem elektronicznym ma formę pisemną i nie jest wadliwa. Oświadczenie wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby odbiorca mógł zapoznać się z jego treścią.

Wysyłając zatem np. e-maila, trzeba znać aktualny i poprawny adres poczty nauczyciela. Zwykły e-mail z wypowiedzeniem, bez podpisu elektronicznego, bądź wiadomość SMS są skuteczne, gdy dotarły do adresata, ale dla dyrektora ryzykowne. Jeśli bowiem nauczyciel zaskarży takie oświadczenie przed sądem pracy, zapewne zyska przychylny dla siebie wyrok.