Zmiany w podstawie programowej – rozporządzenia podpisane

Minister Edukacji i Nauki podpisał trzy projekty rozporządzeń dotyczące m.in. zmian w zakresie podstawy programowej przedmiotu technika, określenia podstawy programowej dla przedmiotu język łaciński oraz uzupełnienia podstawy programowej języka polskiego dla liceum ogólnokształcącego i technikum o gry o walorach edukacyjnych. Zmiany dotyczą także zastąpienia podstaw przedsiębiorczości przedmiotem biznes i zarządzanie.

6 lutego br. Minister Edukacji i Nauki podpisał trzy projekty rozporządzeń zmieniających rozporządzenia:

w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej,
w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia,
w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół.
Wymienione rozporządzenia zostały przekazane do publikacji w Dzienniku Ustaw RP.

Najważniejsze zmiany

Zmiany dotyczą:

podstawy programowej przedmiotu technika (klasy IV-VI szkoły podstawowej);
określenia podstawy programowej dla przedmiotu język łaciński (język ten będzie mógł być nauczany jako drugi język obcy począwszy od klasy VII szkoły podstawowej i w szkołach ponadpodstawowych – liceum ogólnokształcącym i technikum;
uzupełnienia podstawy programowej języka polskiego dla liceum ogólnokształcącego i technikum o zalecane gry o walorach edukacyjnych;
zastąpienia podstawy programowej przedmiotu podstawy przedsiębiorczości w szkołach ponadpodstawowych podstawą programową przedmiotu biznes i zarządzanie – zakres podstawowy oraz określenia podstawy programowej dla przedmiotu biznes i zarządzanie – zakres rozszerzony;
uchylenia podstawy programowej kształcenia ogólnego dla przedmiotu podstawy przedsiębiorczości w szkole policealnej (załącznik nr 6 do rozporządzenia), co ma związek z wymienionymi zmianami dotyczącymi zastąpienia przedmiotu podstawy przedsiębiorczości przedmiotem biznes i zarządzenie.

Zmiana podstawy programowej przedmiotu technika

We współpracy z Ministerstwem Infrastruktury i Krajową Radą Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w podstawie programowej przedmiotu technika wprowadzone zostały istotne z punktu widzenia przygotowania uczniów do bezpiecznego zachowania się w ruchu drogowym (jako pasażer, pieszy, kierujący rowerem lub innymi urządzeniami wykorzystywanymi przez uczniów w ruchu drogowym, takimi jak: hulajnogi elektryczne, urządzenia transportu osobistego, urządzenia wspomagające ruch, itp.) zmiany polegające na znaczącym rozszerzeniu treści nauczania związanych z wychowaniem komunikacyjnym i bezpieczeństwem w ruchu drogowym.

Zmieniona podstawa programowa przedmiotu technika będzie obowiązywać od roku szkolnego 2023/2024 w klasie IV szkoły podstawowej, w kolejnych latach – sukcesywnie w klasie V i klasie VI.

Podstawa programowa dla przedmiotu język łaciński

Jednym z podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa, ustalonych przez Ministra Edukacji i Nauki na rok szkolny 2021/2022 i kontynuowanym w roku szkolnym 2022/2023, jest działanie na rzecz szerszego udostępnienia kanonu i założeń edukacji klasycznej oraz sięganie do dziedzictwa cywilizacyjnego Europy.

Znajomość języka łacińskiego, a więc umiejętność obcowania z tekstami, spuścizną naszych przodków jest naszym dobrem narodowym. Zatem przedmiotem troski władz i wszystkich obywateli powinno być dbanie o to, by w Polsce nie zabrakło ludzi zdolnych do zgłębiania, interpretowania, tłumaczenia, katalogowania i upowszechniania wiedzy o tym dorobku, ale także korzyści, jakie daje nauka języka łacińskiego (uczy logiki, myślenia, kultury, jest również ogromną pomocą w nauce języków obcych nowożytnych). Mając na względzie te uwarunkowania, określona została podstawa programowa dla języka łacińskiego, który będzie mógł był nauczany w klasach VII-VIII szkoły podstawowej oraz w liceum ogólnokształcącym i technikum – zamiast drugiego języka obcego nowożytnego. W konsekwencji tej zmiany od roku szkolnego 2023/2024 uczniowie klasy VII szkoły podstawowej oraz klasy I liceum ogólnokształcącego i technikum będą mogli wybrać (jeżeli szkoła będzie miała taką ofertę) język łaciński.

W przypadku szkół ponadpodstawowych możliwość nauki języka łacińskiego (zamiast drugiego języka obcego nowożytnego) będzie opcją niezależną od dotychczasowej możliwości uczenia się (wyboru) w liceum i technikum przedmiotu język łaciński i kultura antyczna (w zakresie podstawowym lub w zakresie rozszerzonym).

Planowane są również zmiany w egzaminie maturalnym polegające na możliwości przystąpienia do egzaminu maturalnego z tego języka z przedmiotów obowiązkowych, w części pisemnej. Zmiany w tym zakresie przewidziane są od roku szkolnego 2026/2027. Na poziomie rozszerzonym (tak jak dotychczas) uczniowie będą mogli przystąpić do egzaminu z przedmiotu język łaciński i kultura antyczna.

Uzupełnienie w podstawie programowej przedmiotu język polski

Zmiana w podstawie programowej przedmiotu język polski polega na uzupełnieniu wykazów lektur o gry o walorach edukacyjnych:

“This War of Mine” (11BitStudios),
„Gra Szyfrów” (Instytut Pamięci Narodowej).

Gry wideo stanowią jeden z kluczowych elementów współczesnej kultury. Cyfrowe opowieści angażują dziesiątki milionów odbiorców, dając podstawy do przeżywania pasjonujących opowieści, rozwijają umiejętności psychomotoryczne, są przestrzenią budowania międzyludzkich relacji i źródłem artystycznej ekspresji. Przykładem takich gier są: „This War of Mine” oraz „Gra Szyfrów”, które z uwagi na konteksty pedagogiczne i społeczne, zostały dodane do podstawy programowej języka polskiego.

Gry te są dostępne bezpłatnie m.in. za pośrednictwem prowadzonej przez Ministra Edukacji i Nauki Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej www.zpe.gov.pl.

Zastąpienie podstawy programowej przedmiotu podstawy przedsiębiorczości podstawą programową przedmiotu biznes i zarządzenie – zakres podstawowy oraz określenie podstawy programowej dla przedmiotu biznes i zarządzanie – zakres rozszerzony

Przedmiot biznes i zarządzanie, który zastąpi sukcesywnie, począwszy od roku szkolnego 2023/2024 w szkołach ponadpodstawowych (liceum ogólnokształcącym, technikum i branżowej szkole I stopnia) przedmiot podstawy przedsiębiorczości (w wymiarze 2 godzin tygodniowo w cyklu kształcenia), będzie również możliwy do realizacji w liceum ogólnokształcącym i technikum w zakresie rozszerzonym, jako jeden z przedmiotów do wyboru przez uczniów w wymiarze 8 godzin tygodniowo w cyklu kształcenia.

W konsekwencji absolwenci liceum ogólnokształcącego, począwszy od roku szkolnego 2026/2027, będą mogli również przystąpić do egzaminu maturalnego z tego przedmiotu na poziomie rozszerzonym (rok później absolwenci 5-letniego technikum).

Nowy przedmiot biznes i zarządzanie bazuje na założeniach przedmiotu podstawy przedsiębiorczości, ale uzupełnia je przede wszystkim o wymiar praktyczny. Koncepcja przedmiotu kładzie nacisk na pracę w grupach, rozwijanie kompetencji uczniów z zakresu finansów osobistych oraz analizę case studies. Dzięki nim uczniowie rozwiną kompetencje 4K – kooperację, komunikację, kreatywność i krytyczne myślenie.

W ramach zakresu podstawowego, który będzie obligatoryjny dla każdego ucznia szkoły ponadpodstawowej, będą osiągane efekty kształcenia związane głównie z kształtowaniem kompetencji przedsiębiorczych (w tym zarządzania sobą i finansami osobistymi) oraz podstawowymi umiejętnościami analizy elementów otoczenia biznesowego pod kątem identyfikacji możliwych szans do uruchomienia własnej działalności gospodarczej, ale też przygotowaniem do wejścia na rynek pracy.

Natomiast efekty kształcenia dla przedmiotu biznes i zarządzanie w zakresie rozszerzonym koncentrują się na opracowaniu planu przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego, a następnie realizowaniu projektu zespołowego, co pozwoli pogłębić kompetencje liderskie (w tym kierowania zespołem projektowym) i umiejętności zarządzania przedsiębiorstwem, a także rozszerzonej analizy otoczenia społeczno-gospodarczego w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości.

Z uwagi na fakt, że proponowane treści nauczania przedmiotu biznes i zarządzanie obejmują zagadnienia ujęte dotychczas w podstawie programowej przedmiotu podstawy przedsiębiorczości (kształcenie kompetencji przedsiębiorczych, zarządzanie projektami, funkcjonowanie gospodarki rynkowej, finansów osobistych i rynku finansowego, rynku pracy, funkcjonowanie przedsiębiorstwa, w tym zarządzanie nim i planowanie swojego biznesu), nauczyciele posiadający kwalifikacje do nauczania przedmiotu podstawy przedsiębiorczości będą mogli uczyć nowego przedmiotu biznes i zarządzanie.

W przypadku przedmiotu biznes i zarządzanie w rozporządzeniu w sprawie ramowych planów nauczania przewidziano realizację tego przedmiotu w liceum ogólnokształcącym i technikum
w klasach I i II (przedmiot podstawy przedsiębiorczości był realizowany w klasach II i III).

Ponadto w rozporządzeniu w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół przewidziano elastyczność dla dyrektorów szkół, jeżeli chodzi o planowanie tych zajęć – będzie można je także realizować tylko w klasie I albo tylko w klasie II wymienionych szkół, przy czym dyrektor szkoły, podejmując tę decyzję, jest obowiązany zachować wymiar godzin określony na realizację tego przedmiotu w zakresie podstawowym w czteroletnim (w liceum ogólnokształcącym) lub pięcioletnim (w technikum) okresie nauczania, tj. 2 godziny tygodniowo. Powyższe zmiany nie spowodują zwiększenia łącznego wymiaru godzin we wskazanych typach szkół.

Dla zakresu rozszerzonego tego przedmiotu w liceum ogólnokształcącym dla dzieci i młodzieży oraz technikum przewidzianych jest 8 godzin tygodniowo w okresie nauczania. W przypadku liceum ogólnokształcącego dla dorosłych prowadzącego zajęcia w formie stacjonarnej i zaocznej przedmiot biznes i zarządzanie został dodany do katalogu przedmiotów, które mogą być realizowane w zakresie rozszerzonym w wymiarze odpowiednio 6 godzin tygodniowo i 108 godzin w czteroletnim okresie nauczania.

W przypadku branżowej szkoły I stopnia w ramowych planach nauczania zmiana polega wyłącznie na zmianie nazwy przedmiotu (biznes i zarządzenie zamiast podstawy przedsiębiorczości; tak jak dotychczas przedmiot będzie nauczany w klasie I w wymiarze 2 godzin tygodniowo).

Uchylenie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla przedmiotu podstawy przedsiębiorczości w szkole policealnej

W dotychczasowej podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół policealnych przedmiot podstawy przedsiębiorczości jest przewidziany tylko dla tych słuchaczy, którzy nie realizowali go na wcześniejszym etapie edukacyjnym. Z uwagi na fakt, że przedmiot ten jest w szkołach ponadpodstawowych (wcześniej ponadgimnazjalnych) realizowany nieprzerwanie od 20 lat (od roku szkolnego 2002/2003) – obecnie nie ma już potrzeby dalszego funkcjonowania takiego rozwiązania. W związku z tym uchylona została podstawa programowa dla przedmiotu podstawy przedsiębiorczości w szkole policealnej (od roku szkolnego 2023/2024), a w ramowym planie nauczania dla tego typu szkoły wymiar godzin przeznaczonych dotychczas na ten przedmiot przesunięto na kształcenie zawodowe – w przypadku formy stacjonarnej (1 godziny tygodniowo) z 18 do 19 godzin kształcenia zawodowego, a w przypadku formy zaocznej (10 godzin w semestrze) – ze 165 do 175 godzin kształcenia zawodowego w I i II semestrze.

Materiały można znaleźć na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki