Ramowe plany nauczania przekazane do konsultacji

Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało dziś do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół.

Projekt rozporządzenia opublikowany został w Biuletynie Informacji Publicznej MEN oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji.

Konsultacje potrwają do 21 lutego 2017 roku.

Zasadniczą zmianą w stosunku do dotychczas obowiązujących ramowych planów nauczania w szkołach publicznych jest ich sama konstrukcja. Dotychczasowe ramowe plany nauczania określały minimalny wymiar godzin na danym etapie edukacyjnym przeznaczonych na realizację poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz zajęć z wychowawcą. Proponowane w projekcie rozporządzenia ramowe plany nauczania określają tygodniową liczbę godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych i zajęć z wychowawcą w poszczególnych klasach danego typu szkoły. Tak skonstruowane ramowe plany nauczania nie wymagają od dyrektorów szkół określania szkolnych planów nauczania. Na podstawie ramowego planu nauczania dyrektor opracuje tygodniowy (semestralny) rozkład zajęć.

Konsekwencją reformy strukturalnej systemu edukacji jest wprowadzenie do 8-letniej szkoły podstawowej nowych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, a mianowicie: geografii, biologii, chemii i fizyki. Te nowe zajęcia będą wprowadzane stopniowo, począwszy od klasy piątej, uwzględniając dotychczasowe umiejętności i wiadomości uczniów oraz ich możliwości. Od klasy siódmej uczniowie będą mieli naukę drugiego języka obcego.

Szkoła ma stwarzać uczniom warunki do nabywania wiedzy i umiejętności potrzebnych do rozwiązywania problemów z wykorzystaniem metod i technik wywodzących się z informatyki. Mowa jest tu szczególnie o logicznym i algorytmicznym myśleniu, programowaniu, posługiwaniu się aplikacjami komputerowymi, wyszukiwaniu i wykorzystywaniu informacji z różnych źródeł, posługiwaniu się komputerem i podstawowymi urządzeniami cyfrowymi oraz stosowaniem tych umiejętności na zajęciach z różnych przedmiotów. Dlatego, nowe ramowe plany nauczania, wskazują zwiększoną liczbę godzin informatyki od klasy IV szkoły podstawowej do czasu ukończenia szkoły ponadpodstawowej (licea, technika, branżowe szkoły) z 210 do 280 godzin lekcyjnych. Niezależnie od tego, w klasach I-III szkoły podstawowej, kwestie informatyczne obecne są w podstawie programowej w ramach edukacji informatycznej (w każdej z klas nauczania początkowego).

Ramowy plan nauczania w szkołach zawodowych

W miejsce 3-letnich zasadniczych szkół zawodowych organizowane będą 3-letnie branżowe szkoły I stopnia – w latach 2017/2018, 2018/2019 i 2019/2020 dla absolwentów gimnazjum, od roku 2019/20120 i w kolejnych latach szkolnych dla absolwentów 8-letnich szkół podstawowych – stąd dwie wersje ramowych planów nauczania (załączniki nr 7 i 8).

Wprowadzenie ramowego planu nauczania dla branżowej szkoły I stopnia, branżowej szkoły II stopnia oraz 5-letniego technikum jest konieczne ze względu na wprowadzenie tych typów szkół do przepisów prawa oświatowego.

Trzyletnia branżowa szkoła I stopnia będzie funkcjonowała od 1 września 2017 r. dla absolwentów gimnazjum, natomiast od 2019 roku również dla absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej.

Nowe ramowe plany nauczania zaczną obowiązywać w:

branżowej szkole I stopnia oraz szkole policealnej od 1 września 2017 r.,
w pięcioletnim technikum od 1 września 2019 r.,
w branżowej szkole II stopnia od 1 września 2020 r.
Ramowy plan nauczania, dla branżowej szkoły I stopnia, określa tygodniowy wymiar godzin w każdej klasie przeznaczonych na realizację poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w tym na realizację kształcenia zawodowego teoretycznego i praktycznego oraz zajęć z wychowawcą.

W ramowym planie nauczania dla branżowej szkoły I stopnia został określony minimalny wymiar godzin zajęć z zakresu doradztwa zawodowego (minimum 10 godzin w trzyletnim okresie nauczania). W roku szkolnym 2017/2018 zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego są realizowane na podstawie programu przygotowanego przez nauczyciela realizującego te zajęcia i dopuszczonego do użytku przez dyrektora szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, który zawiera treści dotyczące informacji o zawodach, kwalifikacjach i stanowiskach pracy oraz możliwościach uzyskania kwalifikacji zgodnych z potrzebami rynku pracy i predyspozycjami zawodowymi (art. 292 ustawy z dnia 14 grudnia 216 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60).

Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego realizowanego w kolejnych latach zostaną określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej wydanym na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 4 ustawy – Prawo oświatowe.

Ramowy plan nauczania dla branżowej szkoły II stopnia określa tygodniowy wymiar godzin w każdej klasie przeznaczonych na realizację poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, w tym na realizację kształcenia zawodowego teoretycznego i praktycznego oraz zajęć z wychowawcą.

Dyrektor branżowej szkoły II stopnia będzie ustalał klasę, w której realizowane będą praktyki zawodowe w wymiarze określonym w podstawie programowej kształcenia w zawodach, przy czym będzie mógł rozłożyć przebieg praktyk zawodowych w czasie.

Dotychczasowe oddziały przysposabiające do pracy organizowane w gimnazjach zostaną zastąpione oddziałami przysposabiającymi do pracy organizowanymi w klasach VII i VIII ośmioletniej szkoły podstawowej.

Proponowane są również zmiany nazw obowiązkowych zajęć edukacyjnych w ośmioletniej szkole podstawowej specjalnej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz trzyletniej szkole specjalnej przysposabiającej do pracy dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi.

Ponadto, w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów, w projekcie proponuje się zmiany będące konsekwencją zmian wprowadzonych przepisami ustawy – Prawo oświatowe oraz zmiany o charakterze porządkującym, m.in. funkcjonujące dotychczas określenie „upośledzenie umysłowe” zastąpiono określeniem „niepełnosprawność intelektualna”.

W załącznikach nr 2 i 9 zmienione zostały, w stosunku do przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204, z późn. zm.), nazwy obowiązkowych zajęć edukacyjnych.

W projektowanych przepisach zachowano dotychczasowe rozwiązania umożliwiające przedłużanie oraz skracanie okresu nauki uczniom, niepełnosprawnym, niedostosowanym społecznie i zagrożonym niedostosowaniem społecznym w nowych typach szkół.

Godziny do dyspozycji dyrektora

W projekcie wskazano, że godziny do dyspozycji dyrektora szkoły, mogą być przeznaczone na zajęcia uwzględniające potrzeby, zainteresowania i uzdolnienia uczniów, w szczególności zajęcia związane z kształtowaniem aktywności i kreatywności uczniów i zajęcia z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a w przypadku:

szkół prowadzących kształcenie zawodowe – również na zajęcia związane z kształtowaniem kompetencji zawodowych,
liceum ogólnokształcącego dla dorosłych – również na realizację przedmiotów w zakresie rozszerzonym.
Dookreślono również, iż organ prowadzący szkołę, na wniosek dyrektora szkoły, może przyznać nie więcej niż 3 godziny tygodniowo dla każdego oddziału (grupy międzyoddziałowej lub grupy międzyklasowej) w danym roku szkolnym. W przypadku szkół w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich – od 6 do 12 godzin, nie tylko – jak dotychczas – na okresowe lub roczne zwiększenie liczby godzin wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych oraz realizację zajęć z języka migowego, ale również na realizację zajęć z geografii państwa, z którego obszarem kulturowym utożsamia się mniejszość narodowa.

Licea ogólnokształcące i technika

W liceach ogólnokształcących i technikach (III etap kształcenia) zostanie zwiększony tygodniowy wymiar godzin historii (z 2 do 8) oraz geografii, biologii, chemii i fizyki (z 1 do 4) realizowanych w zakresie podstawowym. W związku z tym, uczniowie nie będą mieli obowiązku nauki jednego z dotychczasowych przedmiotów uzupełniających (przyroda lub historia i społeczeństwo) realizowanych w wymiarze 4 godzin tygodniowo.

W liceum ogólnokształcącym dla młodzieży uczniowie będą mogli wybrać 3 przedmioty realizowane w zakresie rozszerzonym. W technikum i w liceum ogólnokształcącym dla dorosłych uczniowie i słuchacze wybierać będą 2 przedmioty realizowane w zakresie rozszerzonym.

Nie ulega zmianie wymiar godzin (8 godzin) przeznaczonych na realizację w zakresie rozszerzonym następujących przedmiotów: język polski, historia muzyki, historia sztuki, język łaciński i kultura antyczna oraz filozofia. Natomiast geografia, biologia, chemia i fizyka, w związku ze zwiększonym wymiarem godzin przeznaczonych na zakres podstawowy, zostaną włączone do grupy przedmiotów realizowanych w zakresie rozszerzonym w wymiarze 6 godzin (język obcy nowożytny, wiedza o społeczeństwie, matematyka oraz informatyka).

Dyrektor liceum ogólnokształcącego i technikum będzie ustalał dwa przedmioty spośród przedmiotów: filozofia, plastyka i muzyka, które będą realizowane obowiązkowo przez uczniów w pierwszej klasie. Wprowadzenie takiej możliwości to odpowiedź przede wszystkim na postulaty środowisk akademickich i artystycznych.

W liceach ogólnokształcących z oddziałami dwujęzycznymi i w technikach z oddziałami dwujęzycznymi, za zgodą organu prowadzącego, będzie mogło być prowadzone kształcenie w klasie wstępnej o rocznym okresie nauczania. Jest to spełnienie postulatów, zwłaszcza liceów ogólnokształcących z oddziałami dwujęzycznymi, w których drugim językiem nauczania jest tzw. język „niszowy” – język rzadziej wybierany i mniej „dostępny” niż język angielski (załącznik nr 6).

W projekcie rozporządzenia zachowano dotychczasowe regulacje dotyczące m. in. minimalnego wymiaru godzin zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych.

Nie ulegną zmianom zasady podziału na grupy na niektórych przedmiotach realizowanych w:
klasach IV-VIII szkoły podstawowej,
branżowej szkole I i II stopnia,
liceum ogólnokształcącym i technikum (§ 7 projektu rozporządzenia).
Dodatkowo przewiduje się, po uzyskaniu zgody organu prowadzącego szkołę, możliwość podziału na grupy liczące mniej niż 26 uczniów na zajęciach wychowania fizycznego.

Departament Informacji i Promocji
Ministerstwa Edukacji Narodowej