Przepisy określające standardy zatrudniania nauczycieli specjalistów

8 kwietnia br. Sejm RP przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. Zawiera on m. in. przepisy wprowadzające standardy zatrudniania nauczycieli specjalistów w przedszkolach i szkołach. Projekt został przekazany do rozpatrzenia przez Senat RP.

Obecnie trwają prace senackie nad nowymi regulacjami. Przewiduje się, że ustawa zostanie uchwalona i podpisana przez Prezydenta RP w maju 2022 r. Standardy zatrudniania nauczycieli specjalistów będą miały zastosowanie od 1 września br. W związku z tym zalecamy uwzględnienie nowych regulacji w opracowywanych na rok szkolny 2022/2023 arkuszach organizacji.

Główne regulacje dotyczące standardów zatrudniania nauczycieli specjalistów

1. Wprowadza się minimalną łączną liczbę nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów oraz terapeutów pedagogicznych, która będzie musiała być zapewniona w publicznych i niepublicznych:

przedszkolach niebędących przedszkolami specjalnymi,
szkołach podstawowych, liceach ogólnokształcących, technikach oraz branżowych szkołach I stopnia, które nie są szkołami specjalnymi,
szkołach artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej lub liceum ogólnokształcącego,
zespołach, w skład których wchodzą wymienione wyżej przedszkola lub szkoły.

2. W przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych tworzy się nowe stanowisko pedagoga specjalnego. Zadania, czynności realizowane w ramach pensum oraz kwalifikacje pedagoga specjalnego zostaną określone w rozporządzeniach w sprawie:

szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli,
zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach,
wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych.

Projekty tych rozporządzeń zostaną skierowane do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych w najbliższych tygodniach.

3. Liczba etatów nauczycieli specjalistów będzie uzależniona od liczby dzieci lub uczniów w danym przedszkolu, szkole lub zespole.

Wprowadzenie standardów podzielono na dwa etapy.

a) w etapie I – od 1 września 2022 r. do 31 sierpnia 2024 r. – będą obowiązywały niższe, przejściowe wartości standardów (tabela nr 1):

Liczba dzieci lub uczniów	Łączna liczba etatów
od 101	1,5 etatu + 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 uczniów
od 51 do 100	1
od 31 do 50	0,5
od 1 do 30	0,25

b) w etapie II – od 1 września 2024 r. zostaną wprowadzone docelowe wartości standardów (tabela nr 2):

Liczba dzieci lub uczniów	Łączna liczba etatów
od 101	2 etaty + 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 uczniów
od 51 do 100	1,5
od 41 do 50	1
od 31 do 40	0,8
od 21 do 30	0,6
od 11 do 20	0,4
od 1 do 10	0,25

5. Wprowadzenie standardów zostanie sfinansowane z budżetu państwa w postaci wzrostu wysokości części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. W 2022 r. na ten cel przeznaczono 520 ml zł. Sposób podziału środków na ten cel zostanie określony w rozporządzeniu zmieniającym rozporządzenie w sprawie podziału części oświatowej subwencji ogólnej w 2022 r.

Wytyczne do przygotowania arkusza organizacji na rok szkolny 2022/2023

minimalna łączna liczba etatów nauczycieli specjalistów powinna zostać określona zgodnie z wartościami przewidzianymi na okres przejściowy (tabela nr 1);
łączną liczbę etatów nauczycieli specjalistów oblicza się jako sumę ilorazów, w których dzielną jest suma liczby godzin zajęć realizowanych na stanowisku nauczyciela pedagoga, pedagoga specjalnego, psychologa, logopedy lub terapeuty pedagogicznego w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć i liczby przydzielonych godzin ponadwymiarowych w ramach pracy na tym stanowisku, a dzielnikiem jest tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz;
w przedszkolach i szkołach, do których uczęszcza więcej niż 50 dzieci lub uczniów, wymiar etatów pedagoga specjalnego oraz psychologa nie może być niższy niż 25% łącznej liczby etatów nauczycieli specjalistów określonej w standardach. Tym samym etaty psychologa i pedagoga specjalnego muszą stanowić co najmniej połowę łącznej liczby etatów nauczycieli specjalistów określonej w standardach;
do łącznej liczby etatów nauczycieli specjalistów nie wlicza się etatów nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej zatrudnianych dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego oraz współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym, jak również etatów doradców zawodowych;
w przypadku nauczyciela, który uzupełnia tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, liczba godzin zajęć realizowanych w ramach tego stosunku pracy na stanowisku nauczyciela pedagoga, pedagoga specjalnego, psychologa, logopedy lub terapeuty pedagogicznego jest uwzględniana w łącznej liczbie etatów nauczycieli specjalistów w każdym przedszkolu, szkole lub zespole, w którym nauczyciel realizuje te zajęcia, odpowiednio do realizowanego w tym przedszkolu, szkole lub zespole części tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin tych zajęć;
w przypadku przedszkoli, szkół lub placówek połączonych w zespół zawierający co najmniej jedno wymienione przedszkole lub szkołę do liczby dzieci lub uczniów będącej podstawą do obliczenia wymaganej minimalnej łącznej liczby nauczycieli specjalistów wlicza się wyłącznie dzieci uczęszczające do wymienionych przedszkoli oraz uczniów wymienionych szkół wchodzących w skład zespołu;
w przypadku szkoły podstawowej, w której zorganizowano oddział przedszkolny, do liczby dzieci lub uczniów wlicza się także dzieci uczęszczające do oddziału przedszkolnego;
w przypadku szkoły podstawowej, której jest podporządkowana szkoła filialna, o której mowa w art. 95 ust. 3 ustawy Prawo oświatowe, do liczby uczniów wlicza się także uczniów szkoły filialnej;
liczba dzieci lub uczniów przypadających na jeden etat nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych w wymienionych przedszkolach, szkołach i zespołach prowadzonych przez dany organ prowadzący nie może być wyższa niż średnia arytmetyczna liczby dzieci lub uczniów przypadających na jeden etat nauczycieli pedagogów, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych w przedszkolach, szkołach i zespołach, o których mowa w ust. 1, prowadzonych przez ten organ prowadzący, według stanu na 30 września 2021 r. i 30 września 2020 r.;
liczbę dzieci i uczniów będącą podstawą określania łącznej liczby etatów nauczycieli specjalistów oblicza się według stanu na 1 września danego roku szkolnego. Określając niezbędny wymiar nauczycieli specjalistów w projekcie arkusza organizacji, należy brać pod uwagę przewidywaną liczbę dzieci lub uczniów na 1 września. W przypadku zmiany liczby uczniów po zatwierdzeniu arkusza organizacji, która wpłynie na wysokość określonych standardów zatrudniania specjalistów, należy dokonać odpowiedniej zmiany w arkuszu organizacji (aneks).