Nowy rok szkolny 2017/2018 – rozpoczęcie zajęć w przedszkolach

Ponad 1,3 mln dzieci w wieku 3-6 lat w blisko 22 tysiącach przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych i innych formach wychowania przedszkolnego rozpoczyna dziś nowy rok szkolny.

Od 1 września 2017 r. wszystkie dzieci w wieku 3-6 lat mają prawo do edukacji przedszkolnej. Obowiązkiem gminy jest zapewnienie miejsca w placówkach wychowania przedszkolnego wszystkim uprawnionym dzieciom, których rodzice chcą, by korzystały z edukacji przedszkolnej.

Zapewnienie warunków do spełniania obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego oraz realizacji prawa do wychowania przedszkolnego jest zadaniem własnym gminy.

Przekazując gminom, z dniem 1 stycznia 1992 r., zadanie zakładania i prowadzenia m. in. publicznych przedszkoli, ustawodawca określił jednocześnie, że jest to obowiązkowe zadanie własne gmin. Rada gminy ustala sieć prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli. W przypadkach uzasadnionych warunkami demograficznymi i geograficznymi Rada Gminy może uzupełnić sieć publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych o inne formy wychowania przedszkolnego. Prawo oświatowe daje także jednostkom samorządu terytorialnego możliwość skorzystania z zasobów, jakimi dysponują przedszkola niepubliczne, na warunkach ustalonych przez jednostkę samorządu terytorialnego – w granicach określonych przepisami prawa oświatowego.

Gmina nie może zrzec się realizacji zadania własnego. Niezapewnienie miejsc wychowania przedszkolnego dzieciom mającym do tego prawo, jest naruszeniem przepisów prawa. Z ramienia państwa kontrolę nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego z punktu widzenia legalności sprawuje właściwy wojewoda. Zgodnie z art. 229 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, rodzice mogą złożyć do właściwego wojewody skargę dotyczącą działalności rady gminy.

6-latek

Dzieci 6-letnie są obowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego.

Dziecko 6-letnie ma prawo do rozpoczęcia nauki w pierwszej klasie szkoły podstawowej, o ile korzystało z wychowania przedszkolnego w roku szkolnym poprzedzającym ten, w którym ma ono rozpocząć naukę w szkole. Jeśli nie uczęszczało do przedszkola, rodzice mogą również zapisać je do pierwszej klasy. W takim przypadku niezbędna jest opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej o możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej. W roku szkolnym 2016/2017 80 proc. dzieci sześcioletnich kontynuowało swoją naukę w przedszkolu.

Przypominamy, że od 2017 roku subwencją oświatową zostały objęte dzieci 6-letnie w przedszkolach (kwotą w wysokości ok. 4,3 tys. zł średnio na dziecko). Łącznie samorządy otrzymały w roku 2017 na ten cel kwotę 1,4 mld zł.

Dodatkowe wsparcie dla samorządów połączone zostało ze zwolnieniem rodziców dzieci 6-letnich z opłat za wychowanie przedszkolne. Oznacza to, że edukacja dzieci 6-letnich w przedszkolach publicznych jest bezpłatna. Rodzic opłaca jedynie wyżywienie.

Dotacja przedszkolna

W projekcie ustawy o finansowaniu zadań oświatowych zaproponowaliśmy dotację z budżetu państwa na realizację wychowania przedszkolnego, która naliczana ma być według organu prowadzącego i rejestrującego, nie zaś według położenia przedszkola. Kwestia ta była wielokrotnie poruszana przez samorządy przy naliczaniu dotacji na rozwój wychowania przedszkolnego.

Zdarzają się przypadki przedszkoli funkcjonujących na terenie innej gminy, jednak środki otrzymuje ta gmina, na terenie której to przedszkole się znajduje. Chodzi tu głównie o gminy wiejskie, prowadzące przedszkole na terenie gminy miejskiej. Mowa jest także o powiatach, mających m.in. oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych specjalnych, na które dotacja trafia do gminy, na terenie której znajduje się szkoła.

Nauczyciele w przedszkolu

W zaproponowanych rozwiązaniach zawartych w projekcie ustawy o finansowaniu zadań oświatowych wskazane zostało, że nauczyciele publicznych innych form wychowania przedszkolnego, prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne oraz niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego, zostaną objęci przepisami ustawy – Karta Nauczyciela w takim samym zakresie, jak nauczyciele niepublicznych przedszkoli.

Zmiana ta umożliwi tym nauczycielom ubieganie się o kolejne stopnie awansu zawodowego, nagrody kuratora oraz nagrody ministra czy Medal Komisji Edukacji Narodowej. Pozwoli również na korzystanie z form doskonalenia, na które wyodrębniono środki z budżetu wojewody i budżetu ministra edukacji.

Aby zapewnić odpowiednią jakość procesu nauczania, w publicznych innych formach wychowania przedszkolnego, przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego oraz w niepublicznych innych formach wychowania przedszkolnego, przedszkolach i placówkach oraz szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, nauczyciele będą zatrudniani na podstawie umowy o pracę.

Z systemu oświaty usunięte zostanie stanowisko asystenta nauczyciela i asystenta wychowawcy świetlicy. Jednocześnie w celu umożliwienia kontynuacji wsparcia nauczyciela w przypadkach, w których obecnie ono funkcjonuje, zaproponowany jest przepis przejściowy. Zgodnie z nim osoby zatrudnione w dniu wejścia w życie ustawy na stanowisku asystenta nauczyciela będą mogły nadal pracować na tym stanowisku na dotychczasowych zasadach, nie dłużej niż do 31 sierpnia 2020 r.

Nowa podstawa wychowania przedszkolnego

W nowej podstawie programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego podkreśliliśmy, że jego celem jest wsparcie całościowego rozwoju dziecka.

Realizowane jest ono przez proces opieki, wychowania i nauczania – uczenia się, co umożliwia dziecku odkrywanie własnych możliwości, sensu działania oraz gromadzenie doświadczeń na drodze prowadzącej do prawdy, dobra i piękna. W efekcie takiego wsparcia dziecko osiąga dojrzałość do podjęcia nauki na pierwszym etapie edukacji.

Organizacja pracy przedszkola

Przedszkole jest placówką nieferyjną, to znaczy, że funkcjonuje przez cały rok szkolny, z wyjątkiem przerw, jakie zostaną ustalone przez organ prowadzący. Dzieje się to na podstawie wspólnego wniosku dyrektora przedszkola i rady szkoły lub rady rodziców.

Dyrektor powierza poszczególne oddziały przedszkolne jednemu lub dwóm nauczycielom. Dla dobra dzieci wskazane jest, aby ten sam pedagog opiekował się daną grupą przez cały okres edukacji przedszkolnej.

Organizację pracy przedszkola określa ramowy rozkład dnia. Ustala go dyrektor przedszkola na wniosek rady pedagogicznej. Ramowy rozkład dnia powinien uwzględniać zasady ochrony zdrowia i higieny nauczania, wychowania i opieki, a także potrzeby, zainteresowania i uzdolnienia wychowanków oraz rodzaj niepełnosprawności dzieci. Równie istotne są oczekiwania przedstawiane przez rodziców.

Na podstawie ramowego rozkładu dnia nauczyciel lub nauczyciele ustalają szczegółowy rozkład dnia dla grupy, nad którą sprawują opiekę.

Wyprawka

Za działanie przedszkola, w tym zagwarantowanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki, w tym zapewnienie m.in. środków higieny osobistej, artykułów biurowych, zabawek odpowiada organ prowadzący. Nie jest to rolą rodziców. Pobieranie dodatkowych opłat na zakup kredek i innych przyborów – tzw. „wyprawki” jest niezgodne z prawem.

Rodzic powinien jedynie wyposażyć dziecko w przybory pozwalające na utrzymanie higieny osobistej np. buty na zmianę, chusteczki higieniczne, szczoteczkę i pastę do zębów.

Osobą odpowiedzialną za właściwą organizację pracy przedszkola, w tym również zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu dzieci w przedszkolu, jest bezpośrednio jego dyrektor.

Departament Informacji i Promocji
Ministerstwo Edukacji Narodowej