Biblioteki w szkołach – informacja MEN

Ministerstwo Edukacji Narodowej informuje, że biblioteki szkolne są niezwykle istotnym elementem życia szkoły. Ich rola w promowaniu postaw czytelniczych wśród uczniów jest nieoceniona.

Podkreślamy, że ministerstwo nie prowadzi żadnych prac dotyczących likwidacji bibliotek szkolnych. Informacje sugerujące takie działania są nieprawdziwe.

Jednocześnie wyjaśniamy, że w nowym prawie oświatowym wzmocniliśmy rolę i znaczenie biblioteki szkolnej. Określiliśmy zadania bibliotek szkolnych oraz ich charakter. W ustawie z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (w szczególności art. 98, 103, 104) wskazaliśmy, że organizację biblioteki szkolnej oraz warunki i zakres współpracy biblioteki z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami określi statut szkoły.

W ustawie Prawo oświatowe określiliśmy również sposoby organizacji biblioteki, która uwzględnia w szczególności zadania m.in. w zakresie gromadzenia i udostępniania podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych oraz innych materiałów bibliotecznych.

Warto podkreślić, że zadaniem biblioteki szkolnej jest także tworzenie warunków do efektywnego posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, rozbudzania i rozwijania indywidualnych zainteresowań uczniów oraz wyrabiania i pogłębiania u nich nawyku czytania i uczenia się. Ponadto rolą biblioteki jest organizowanie różnorodnych działań rozwijających wrażliwość kulturową i społeczną uczniów oraz przeprowadzania inwentaryzacji księgozbioru biblioteki szkolnej.

Dodatkowo w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej wskazaliśmy, że zadaniem szkoły podstawowej jest wprowadzenie uczniów w świat literatury, ugruntowanie ich zainteresowań czytelniczych oraz wyposażenie w kompetencje czytelnicze potrzebne do krytycznego odbioru utworów literackich i innych tekstów kultury. Szkoła podejmuje działania mające na celu rozbudzenie u uczniów zamiłowania do czytania oraz sprzyjające zwiększeniu ich czytelniczej aktywności. Kształtuje ona postawę dojrzałego i odpowiedzialnego czytelnika, przygotowanego do otwartego dialogu z dziełem literackim. W procesie kształcenia i wychowania wskazuje rolę biblioteki (szkolnej, publicznej, naukowej i innych) oraz zachęca do podejmowania indywidualnych prób twórczych.

W nowej podstawie programowej podkreśliliśmy, że wysokie kompetencje czytelnicze wpływają na sukces uczniów w szkole, a w późniejszym życiu pozwalają pokonywać uczniom ograniczenia i trudności związane z mniej sprzyjającym środowiskiem społecznym. Jednocześnie czytanie jako umiejętność rozumienia, wykorzystywania i refleksyjnego przetwarzania tekstów, w tym tekstów kultury, to jedna z najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w procesie kształcenia.

Przypomnijmy, że w obecnym roku szkolnym 2016/2017 upowszechnianie czytelnictwa, rozwijanie kompetencji czytelniczych wśród dzieci i młodzieży jest jednym z podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa. Świadczy to o tym, jak duże znaczenie ma dla Minister Edukacji Narodowej promowanie czytelnictwa oraz jaką wagę przykłada do roli i znaczenia bibliotek szkolnych.

W ramach realizowanego „Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa”, do którego w ubiegłym roku przystąpiło ponad 4 tys. szkół, do bibliotek szkolnych trafiło 1 761 477 książek, a do bibliotek pedagogicznych – 18 213 książek. W sumie księgozbiór został wzbogacony o 1 779 690 pozycji. Jak wynika z deklaracji przekazanych przez szkoły, w 82% z nich nastąpił wzrost liczby wypożyczeń książek. Program pozytywnie wpłynął na rozwój czytelnictwa w szkołach. Wysoko oceniania została również współpraca bibliotek szkolnych z bibliotekami publicznymi i pedagogicznymi w zakresie działań promujących czytelnictwo.

Informujemy również, że obecnie toczące się prace nad zmianami sposobu finansowania zadań oświatowych nie powodują wyłączenia finansowania nauczycieli bibliotekarzy. Nowa koncepcja finansowania opiera się na tej samej co dotychczas puli środków w systemie, zatem nie spowoduje zmniejszenia finansowania w skali całego systemu.

Środki na wynagrodzenia nauczycieli, w tym również nauczycieli bibliotekarzy, zabezpieczone są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Głównym źródłem dochodów jst jest subwencja oświatowa. W subwencji oświatowej uwzględnia się i nadal będzie się uwzględniało wynagrodzenia nauczycieli, w tym również nauczycieli bibliotekarzy.

W przedstawionej przez MEN nowej propozycji podziału części oświatowej subwencji ogólnej uwzględniony został jako jeden z elementów składowych komponent finansowania na oddział, który dotychczas nie był brany pod uwagę w algorytmie podziału. Pomysł finansowania w ramach tego komponentu polega na uwzględnieniu w pewnej części kosztów wynagrodzeń nauczycieli wynikających z ramowych planów nauczania. Oprócz komponentu finansowania na oddział w algorytmie znajda się jeszcze inne elementy, tj. dodatkowa subwencja na oddział, podstawowa subwencja na ucznia, dodatkowa subwencja na ucznia. W ramach środków naliczonych tymi komponentami możliwe będzie finansowanie innych zadań oświatowych, w tym również wynagrodzeń nauczycieli bibliotekarzy, pedagogów, psychologów, itp. ale i też wynagrodzeń pracowników niepedagogicznych.

Oceniając obecne prace nad zmianą systemu finansowania należy mieć na uwadze ich roboczy charakter. Przedstawiane w ramach prekonsultacji materiały są propozycjami do dyskusji, w celu wypracowania jak najlepszych rozwiązań. Na spotkaniach grupy roboczej propozycje zmian są szeroko omawiane i konsultowane po to, aby pobieżna analiza materiałów nie powodowała wyciągania zbyt pochopnych wniosków. Intencją zaś samych propozycji jest podział środków w sposób bardziej dostosowany do realizowanych zadań.

Departament Informacji i Promocji
Ministerstwo Edukacji Narodowej