Nauczyciel zatrudniony w niepełnym wymiarze etatu realizuje doraźne zastępstwa. Czy przy wyliczeniu wynagrodzenia za godzinę zastępstwa należy brać pod uwagę wynagrodzenie nauczyciela z części etatu, czy z całego?

Stosownie do art. 30 ust. 5c ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2215 z późn. zm.) wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny zastępstw doraźnych jest jednym z głównych składników nauczycielskiego wynagrodzenia. Ten sam art. 30 ust. 6 KN ceduje na organy prowadzące szkół konieczność uchwalenia szczegółowych warunków obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i za godziny doraźnych zastępstw wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy. Z uwagi na to szczegółowych regulacji w tym zakresie trzeba szukać w uchwale właściwej Rady Gminy.
Jak podaje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: „Kodeks pracy nie zawiera definicji ustawowej pojęcia wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania. Na podstawie bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego odnoszącego się m.in. do treści art. 81 Kodeksu pracy można jednak wskazać, że pod pojęciem tym należy rozumieć wynagrodzenie o charakterze stałym i bezpośrednio związanym z funkcją wykonywaną przez pracownika lub zajmowanym przez niego stanowiskiem, a nie wynagrodzenie, którego „uruchomienie” jest uzależnione od spełnienia przez niego dodatkowych przesłanek, jak np. okres pracy, świadczenie pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia, wykonanie określonych zadań itp.
Tym samym to pojęcie należy odnosić do stawki wynagrodzenia zasadniczego ustalonej przez strony w umowie o pracę lub innym akcie będącym podstawą stosunku pracy oraz ewentualny dodatek funkcyjny (w przypadku gdy pracownikowi przysługuje prawo do takiego składnika wynagrodzenia). Natomiast inne (dodatkowe) składniki wynagrodzenia nie wynikają z osobistego zaszeregowania pracownika określonego stawką godzinową lub miesięczną. Nie są one bezpośrednią zapłatą za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku i wymagane do jej wykonywania kwalifikacje, lecz przysługują pracownikowi po spełnieniu dodatkowych, wobec przesłanek uzyskania wynagrodzenia zasadniczego, warunków. Tytułem do nich są np. określone dodatkowe wyniki pracy, wykonywanie pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia bądź uciążliwych, zwiększona odpowiedzialność, przepracowanie określonego okresu w danym zakładzie, praca w godzinach nadliczbowych, praca w porze nocnej itd. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 1985 r., I PRN 28/85, OSNCP z 1986 r., nr 1–2, poz. 19; uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1986 r., III PZP 42/86, OSNCP z 1987 r., nr 8, poz. 10 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2011 r., II PK 3/11, OSNAPiUS z 2012 r., nr 15–16, poz. 191, s. 639)”.
Artykuł 39 ust. 4 KN stanowi, że składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac, wypłaca się miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca. Takim składnikiem wynagrodzenia jest wynagrodzenie za godziny doraźnych zastępstw, gdyż wypłaca się je z dołu, na podstawie przepracowanych przez nauczyciela godzin. W podobnym tonie wypowiada się ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1320), który w art. 80 wskazuje, że wynagrodzenie należy się za pracę wykonaną.